PENGENALAN
Disiplin
dalam rangkuman sains persekitaran biasanya merujuk kepada penggunaan penderia
sinaran elektromagnet bagi merakam imej persekitaran yang digunakan untuk
memberi tafsiran maklumat yang berguna. Definisi penderiaan jauh lain lebih
umum iaitu suatu sains yang mendapatkan maklumat mengenai sesuatu objek,
kawasan atau fenomena melalui analisis data yang diperolehi daripada peralatan
yang tidak menyentuh objek yang dikaji itu (Sharifah Mastura S.A.). Manakala
menurut Curran 1985, Remote Sensing
adalah penggunaan penderia radiasi elektromagnet untuk merakam gambar
lingkungan bumi yang dapat diinterpretasikan.
Penderiaan jauh adalah
ilmu dan seni untuk memperoleh informasi mengenai sesuatu objek, kawasan, atau
fenomena hasil daripada analisis data yang diperolehi dengan menggunakan alat
tanpa di sentuh atau kontak langsung dengan objek, kawasan atai fenomena yang
dikaji (Lillesand dan Kiefer, 1998).
Di antara keperluan
data penderiaan jauh hasil daripada satelit sumber bumi adalah membantu data empirik
yang dikutip di lapangan dan sekaligus merangsangkan lagi penyelidikan. Selain
itu, manfaat yang diperolehi daripada data satelit terutama yang memerlukan
kawasan yang luas, pandangan meyeluruh secara global, perulangan data yang
kerap dan sesuai, serta imej yang dideriakan melampaui spektrum cahaya nampak
(Sharifah Mastura S.A).
DATA
RAW (DATA MENTAH)
Merupakan proses bagi mengimport gambar
atau image yang kita perlukan serta memilih ‘geotiff
atau tiff ’ sebagai bahannya. Manakala input pula adalah ‘scene imagery’. Seterusnya menukarkan
skala data menggunakan WGS 84 (World Grid System) iaitu latitud dan longitud
kepada RSO iaitu bacaan dalam meter (m). Misalnya 277 399 20020901, di mana 269
merupakan row, 399 pula merupakan column manakala 20020901 adalah tarikh
atau date.
SUBSET
(PEMOTONGAN)
Proses ini melibatkan proses memotong sebahagian
imej yang dipilih untuk di proses bagi menghilangkan serta membuang kawasan
yang tidak diinginkan daripada imej atau foto yang telah dipilih. Dalam proses
ini juga merujuk kepada memanipulasi imej atau foto yang bertujuan untuk
menghapuskan satu objek yang tidak diingini, tidak relevan serta ingin
meningkatkan komposisi keseluruhan imej.
GEOMETRIC
CORRECTION (PEMBETULAN GEOMETRIK)
Pembetulan geometrik merupakan satu
proses mengunjurkan data/imej kepada satu satah unjuran dan mengikut sistem
unjuran peta yang sesuai. Proses mengunjurkan koordinat peta kepada imej
dikenali sebagai georeferencing. Di
sebabkan kesemua sisitem unjuran peta melibatkan koordinat peta. Selain itu, bertujuan
untuk mengelakkan kesalahan guna tanah atau kawasan yang ingin dikaji di
sebabkan imej yang diambil oleh beberapa satelit penderiaan jauh seperti
Landsat mempunyai sedikit kesilapan geometrik kawasan atau imej yang diambil.
Kesilapan tersebut mungkin disebabkan oleh perspektif optik gerakan sistem
imbasan, gerakan landasan, ketinggian, kelajuan, kelengkungan dan putaran bumi.
Di antara langkah-langkah asas yang akan dilakukan bagi proses pembetulan
geometrik adalah :
i.
Memaparkan Fail Imej
ii.
Memulakan Pembetulan Geometrik
iii.
Merekodkan Ground Control Points (GCPs)
iv.
Membaiki Ralat RMS
v.
Melakukan Proses Resample Imej
ATMOSPHERIC
CORRECTION (PEMBETULAN ATMOSFERA)
Bagi peringkat pembetulan atmosfera
bertujuan bagi menjelaskan imej yang terdapat ganguan atmosfera yang boleh
menyebabkan imej tersebut kabur atau kurang jelas. Di antara sebab kekaburan
imej di atmosfera adalah disebabkan oleh perspektif optik gerakan sisitem
imbas, gerakan landasan, ketinggian, kelajuan, kelengkungan dan putaran bumi
iaitu yang sama dengan sebab pembetulan geometrik.
ENCHANCEMENT
(PENJELASAN)
Pada peringkat penjelasan imej ini
bertujuan untuk meningkatkan keupayaan interpretasi secara visual imej melalui
peningkatan perbezaan penampakan pada imej lebih jelas. Di samping
memaksimumkan keupayaan interpretasi yang dilakukan bagi imej nampak lebih
jelas untuk tujuan ditafsir dan diklasifikasi. Di dalam proses penjelasan imej
ini melibatkan 3 langkah iaitu :
i.
Brightness
and Contrast
a.
Membuka
program Erdas Imagine
b.
Memaparkan
viewer dan membuka imej yang hendak dilakukan proses penjelasan imej
c.
Menukar
Band Combination
d.
Memberi
nama baru file
e.
Melakukan
proses penjelasan imej
ii.
Level
Slice
a.
Membuka
program Erdas Imagine
b.
Memaparkan
viewer dan membuka imej yang hendak dilakukan proses penjelasan imej
c.
Menukar
Band Combination
d.
Memilih
menu Interpreter, Topographic Analysis dan Level Slice untuk melakukan proses
tersebut
e.
Memberi
nama file
f.
Membandingkan
imej yang telah dilakukan proses Level Slice dengan imej asal
iii.
Histogram
Contrast
a.
Memilih
menu Raster pada Viewer.
b.
Pilih
Contrast dan Breakpoint sebagai permulaan untuk melakukan proses meregang
kontras
c.
Proses
meregang Contrast boleh dilakukan dengan mengubah nilai frekuensi RGB
d.
Untuk
menyimpan Breakpoint yang telah dilakukan pilih save pada kotak dialog
Breakpoint
CLASSIFICATION
(PENGKELASAN)
Dalam proses pengkelasan ini bertujuan
bagi mengkelaskan guna tanah yang terdapat dalam imej atau foto yang telah dipilih
contohnya kawasan pertanian, paya bakau, tanah lapang, perumahan, sungai,
pembandaran dan aktiviti guna tanah yang lain-lain lagi. Oleh itu, terdapat 2 kaedah
dalam proses pengkelasan iaitu unsupervised (tidak berselia) dan supervised
(berselia).
Jenis
Kaedah
|
Definisi
|
Langkah
|
Supervised (Berselia)
|
Merupakan proses menyelia kategori
piksel dengan menentukan jenis litupan bumi berdasarkan satu imej atau foto
yang telah dipilih. Di mana penggabungan piksel akan di lakukan bagi imej
yang mempunyai ciri yang hampir sama manakala piksel yang tidak diketahui di
kategorikan sebagai unknown.
|
1. Memaparkan
fail imej
2. Proses
pengkelasan imej
3. Mentafsir
imej
4. Mentafsir
imej berselia
|
Unsupervised (Tidak Berselia)
|
Melibatkan algoritma untuk memeriksa
piksel yang tidak diketahui dan merupakan proses mengumpul piksel ke dalam
kelas-kelas tertentu secara tersusun (clustering)
atau pengkelasan berdasarkan pengelompokan semulajadi dalam nilai imej.
|
1. Memaparkan
fail imej
2. Memulakan
proses pengkelasan imej
3. Mentafsir
imej
|
MAP
(PETA)
Peta meruapakan proses yang akan
melibatkan proses mendimensi ‘map frame’
dengan memastikan keseluruhan peta guna tanah yang telah siap di peringkat classification di ‘crop’ iaitu bertujaun memastikan keseluruhan peta memasuki ruang.
Setelah di ‘crop’ peta tersebut akan
di sempurnakan dengan meletakkan beberapa elemen-elemen yang perlu wajid ada
dalam peta iaitu :
i.
Skala
ii.
Petunjuk
iii.
Tajuk
iv.
Arah mata angin
KESIMPULAN
Kesimpulannya, remote sensing atau penderiaan jauh ini secara keseluruhannya
memberikan maklumat melalui imej atau foto yang didapati melalui teknologi atau
peralatan yang tertentu seperti satelit kepada manusia. Di mana imej atau foto
tersebut dapat di ambil atau snap tanpa perlu pergi ke kawasan
tersebut serta menyentuhnya. Menggunakan kaedah remote sensing atau penderiaan jauh ini, segala objek, guna tanah
atau bentuk muka bumi yang terdapat di kawasan tersebut dapat dilihat dengan
hasilnya menjadi gambar atau imej yang seterusnya akan di analisis bagi
mendapatkan data yang lebih lengkap serta maklumat yang lebih lengkap mengenai
kawasan tersebut. Sebagai contohnya pembetulan geometrik, penjelasan dan maklumat
mengenai kawasan gunatanah yang akan di tunjukkan melaui warna yang
berbeza-beza sperti perumahan warna merah manakala kawasan yang banyak tumbuhan
hijau warna hijau.